Banknoty Banku Polskiego na emigracji

Banknoty Banku Polskiego na emigracji – dwie emisje banknotów przygotowane w latach 1940–1942 przez Bank Polski na emigracji z przeznaczeniem do obiegu krajowego po zakończeniu wojny i planowanym ponownym przeniesieniu siedziby banku do Polski^[1].

Historia banknotów Banku Polskiego na emigracji

Z sukcesem przeprowadzona ewakuacja Banku Polskiego we wrześniu 1939 r. doprowadziła do jego zainstalowania się najpierw w Paryżu, a w czerwcu 1940 r. w Londynie. Pomimo faktu, że bank zachował w pełni osobowość prawną, w okresie II wojny światowej nie emitował żadnych znaków pieniężnych przeznaczonych do bieżącego obiegu, np. w celu opłacenia żołdu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Planując powrót do Polski po zakończeniu wojny, dyrekcja banku przygotowała dwie antydatowane emisje banknotów nowego wzoru zamawiając^[1]:

z datą 15 sierpnia 1939 r. nominały 1, 2 i 5 złotych w wytwórni Bradbury Wilkinson & Co w New Maldon, oraz 10, 20, 50, 100, 500 złotych techniką stalorytniczą w firmie Thomas De La Rue z Londynu,
z datą 20 sierpnia 1939 r. nominały 20 i 50 złotych w American Banknote Company z Nowego Jorku.

Miejscem obu emisji podanym na banknotach była Warszawa. Antydatowanie miało na celu podkreślenie ciągłości działalności emisyjnej^[1]. Nad drukiem banknotów czuwał przedwojenny dyrektor techniczny PWPW – inż. Karol Chybiński, a sam ryt banknotów przygotował również przedwojenny rytownik PWPW – Włodzimierz Vacek^[2].

Łącznie wydrukowano banknoty opiewające na kwotę 7 mld 328 mln złotych^[2].

Banknoty wyprodukowane w Stanach Zjednoczonych miały zabezpieczenia w postaci fosforyzujących konfetti, po raz pierwszy wykorzystane na polskich banknotach^[2].

W 1947 r. cały nakład trafił do nowej Polski. W kraju rozważano wprowadzenie banknotów do obiegu ale ostatecznie w 1951 r. praktycznie całość poszła na przemiał w papierni w Miłkowie. Wg oficjalnych danych dla celów archiwalnych i kolekcjonerskich pozostawiono jedynie po 1000 sztuk każdego nominału w oryginalnym stanie oraz po 1000 sztuk każdego banknotu z dodatkowym napisem WZÓR^[1].

Sygnatura drukarni umieszczona jest na dolnym marginesie na rewersie (dla banknotów powyżej 5 złotych na obu stronach). Klauzula prawna brzmiąca: „Bilety Banku Polskiego są prawnym środkiem płatniczym w Polsce” jest jednakowa dla wszystkich banknotów emisji Banku Polskiego na wychodźstwie^[3].

Banknoty emisji 15 sierpnia 1939

Nominał	Awers banknotu	Rewers banknotu	Charakterystyka^[3]
1 złoty			Emisja: 15 sierpnia 1939
2 złote			Emisja: 15 sierpnia 1939
5 złotych			Emisja: 15 sierpnia 1939
10 złotych			Emisja: 15 sierpnia 1939
20 złotych			Emisja: 15 sierpnia 1939
50 złotych			Emisja: 15 sierpnia 1939
100 złotych			Emisja: 15 sierpnia 1939
500 złotych			Emisja: 15 sierpnia 1939

Banknoty emisji 20 sierpnia 1939

Nominał	Awers banknotu	Rewers banknotu	Charakterystyka^[4]
20 złotych			Emisja: 20 sierpnia 1939
50 złotych			Emisja: 20 sierpnia 1939

Wzory

Nominał	Awers banknotu	Rewers banknotu
1 złoty
2 złote
5 złotych
10 złotych
20 złotych
20 złotych
50 złotych
50 złotych
100 złotych
500 złotych

Próby druku

fotoprojekt 1 złoty
fotoprojekt 2 złote
fotoprojekty 1 i 2 złote
fotoprojekt 5 złotych
fotoprojekt 5 złotych
awers druku próbnego 5 złotych
awers fotoprojektu 10 złotych
rewers fotoprojektu 10 złotych
zielony druk próbny 10 złotych awers
zielony druk próbny 10 złotych rewers
próba druku 50 złotych awers
próba druku 50 złotych rewers
druk próbny rewersu 500 złotych

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 284, ISBN 978-83-7705-068-2 .
↑ ^a ^b ^c LechL. Kokociński LechL., Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa 1996, s. 132–136, ISBN 83-903459-5-1 .
↑ ^a ^b CzesławC. Miłczak CzesławC., Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 412–427, ISBN 978-83-913361-3-7 .
↑ CzesławC. Miłczak CzesławC., Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 428–435, ISBN 978-83-913361-3-7 .

[:0-1] AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 284, ISBN 978-83-7705-068-2 .

[:1-2] LechL. Kokociński LechL., Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa 1996, s. 132–136, ISBN 83-903459-5-1 .

[:2-3] CzesławC. Miłczak CzesławC., Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 412–427, ISBN 978-83-913361-3-7 .

[:3-4] CzesławC. Miłczak CzesławC., Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 428–435, ISBN 978-83-913361-3-7 .

[1]

[2]

[3]

[4]